Ischias wordt soms als diagnose gesteld, maar eigenlijk is het geen diagnose maar een symptoom: pijn in het been die op een specifieke wijze uitstraalt vanuit de rug. Op deze pagina beschrijven we wat ischias is, wat de oorzaken zijn, en wat je er het beste kunt doen.

    Wat is ischias?

    Ischias is pijn in het been die ontstaat door beknelling van de grote beenzenuw, de ischiadicus. De pijn volgt het verloop van deze zenuw, maar de mate van uitstraling verschilt. Het kan vanaf de rug een beetje het been intrekken, maar ook helemaal tot de voet of tot ergens halverwege. De pijn is meestal scherp en branderig. Het kan leiden tot krachtverlies en spieruitval, waardoor een klapvoet kan ontstaan (voet kan niet meer worden opgetild).

    Ischias

    Oorzaken ischias

    De grote beenzenuw kan op verschillende plekken en door verschillende oorzaken worden bekneld. De belangrijkste oorzaken zijn:

    Hernia

    De meest voorkomende oorzaak is een hernia. Door een kapotte tussenwervelschijf, kan er uitstulping ontstaan die de wortel van de grote beenzenuw afknelt.

    Hernia

    Van alle patiënten met een hernia en uitstralende pijn in het been herstelt driekwart binnen drie maanden, en houdt zo’n 10 procent chronische klachten. Lees meer in ons uitgebreide artikel over Hernia en Spit.

     

    Vernauwing van het foramen

    Het foramen is de plaats tussen twee wervels waar de zenuw uit de wervelkolom komt. Als het foramen vernauwd is (men spreekt dan over een foraminale stenose), dan kan de zenuw worden bekneld.

    foramen

    Het foramen: links normaal, rechts vernauwd (foraminale stenose)

    normaal foramen met daarin de zenuwwortel

    Een normaal foramen met daarin de zenuwwortel. Hoe kleiner het foramen, des te sneller komt de zenuwwortel in de knel.

     

    Stenose in het wervelkanaal

    Door aangroei van bot, wat vooral bij oudere mensen optreedt, kan de doorgang van zenuwen aan de zijkant van het wervelkanaal - dat enkele centimeters dieper ligt dan het foramen - belemmerd worden.

     

    Uitpuilende tussenwervelschijf

    Een tussenwervelschijf (discus) kan ook enigszins uitpuilen als deze niet gescheurd is (zoals bij een hernia). Een voorbeeld daarvan is een ‘bulging disc’. Ook combinaties komen regelmatig voor. Een van nature niet zo groot foramen in combinatie met een uitpuilende discus of wat aangroei van bot, bijvoorbeeld.

     

    Ontsteking, abces, metastase

    De doorgang van een zenuw kan op diverse plaatsen ook belemmerd worden door een aandoening die plaatselijk ruimte inneemt, zoals een ontsteking, abces of gezwel. Dit komt slechts weinig voor.

     

    Piriformis syndroom

    Door sommige auteurs wordt beschreven dat de grote beenzenuw ook bekneld kan raken door een smalle doorgang langs de diepe bilspieren. Eén van die spieren, de piriformis, wordt daar door sommige auteurs verantwoordelijk voor gehouden. Of dit werkelijk voorkomt en in welke mate, is nog onduidelijk.


    Wat is de beste behandeling?

    Dit is zonder nader onderzoek niet te zeggen. Het hangt geheel af van de oorzaak van de ischias. En zelfs als de oorzaak en de exacte plaats van de beknelling bekend is - zoals bij een hernia - is vooraf nog niet te zeggen wat het beste is. In zo’n 80% van die gevallen herstelt een hernia op natuurlijke wijze binnen 3 maanden, terwijl men in 10% van de gevallen chronische klachten houdt. Als je van tevoren weet dat je bij die 90 % zit, kun je maar het beste afwachten. Zou je vooraf weten dat je bij die 10% zit met chronische klachten, dan kun je je maar het best zo snel mogelijk laten opereren (als dat mogelijk is). Het vervelende is echter dat je van tevoren niet weet in welke categorie je terecht komt.

    Verstandig beleid:

    • Wacht rustig af tenzij er sprake is van onhoudbare pijn of verlammingsverschijnselen
    • Houd de rug in beweging maar forceer deze niet: veel wandelen, regelmatig verdeeld over de dag
    • Zit niet te lang achter elkaar en zeker niet met kromme rug
    • Pas de slaaphouding aan zodat de rug ‘s nachts niet gedraaid ligt. Het Body Pillow van Mikoala kan u hiermee helpen.

    Voor meer tips:

    • Lees het boek Rugpijn, hernia en spit. Hoe kom ik er vanaf? Hierin staan nog veel meer veel tips om zo snel te herstellen en verergering te voorkomen
    • Doe de innovatieve ‘eindstandoefeningen’ uit dit boek als test en ga door met de oefeningen die het meest effect hebben

     

    Verkeerde slaaphouding
    Juiste houding met body pillow

     

    Herstel van ischias

    Of de oorzaak van ischias nu zit in een vernauwing van het foramen, een hernia of een andere oorzaak: als de onderrug niet gedraaid ligt, zorgt dat voor minder prikkeling, een betere nachtrust en beter herstel. Voor meer info lees ‘klachten door slapen’

    Lees meer over ischias, hernia, spit, behandeling, oefeningen, operatiemogelijkheden, mogelijkheden ter preventie, en veel meer:

    Boek Hernia & Spit hoe kom ik er vanaf auteurs

    Rugpijn, hernia en spit. Hoe kom ik er vanaf?

    Auteurs:

    Dr. Menno Iprenburg, orthopedisch chirurg, verbonden aan Herniakliniek Veenhuizen
    Drs. Jan Willem Elkhuizen, fysiotherapeut, manueel therapeut en bewegingswetenschapper, mede-oprichter van de website Ligwijzer.nl

     

    HerniaIschiasRug

    Kussens voor de beste slaaphouding

    Andere artikelen

    Bekijk alle artikelen

    Migraine

    Migraine is een ernstige vorm van hoofdpijn. Het wordt gekenmerkt door aanvallen van zware, vaak misselijkmakende en kloppende hoofdpijn. Dit kan enkele uren tot enkele dagen duren. Er bestaan diverse vormen van migraine, waarvan deze de belangrijkste zijn: de Klassieke migraine en gewone migraine

    Pijn in de rug

    Er wordt onderscheid gemaakt tussen lage rugklachten en hoge rugklachten. Onder hoge rugklachten worden de klachten bedoeld vanaf grofweg de scho...

    Spanningshoofdpijn

    Spanningshoofdpijn Wat is spanningshoofdpijn? Oorzaken Wat kun je doen tegen spanningshoofdpijn? Verbeter de slaaphouding Verminder nek-belaste...